تازه‌ترین ابزار ارتش‌ها برای جاسوسی
استفاده نظامی از بالن‌ها مدت کوتاهی پس از اختراع آن‌ها در فرانسه در سال ۱۷۸۳ شکوفا شد.
در سال ۱۷۹۴، فرانسوی‌ها یک بالن هیدروژنی را بالای میدان نبرد مهار کردند تا تحرکات نیروهای اتریشی را زیر نظر بگیرند.
در جنگ داخلی آمریکا نیز بالن‌های شناسایی مورد استفاده قرار گرفتند. در جنگ جهانی اول، هر دو طرف از بالن‌ها برای جاسوسی در خطوط مقدم و پشت جبهه استفاده می‌کردند.
اما تا زمان جنگ جهانی دوم، هواپیماها جای بالن‌ها را گرفتند و بالن‌ها در قالب «بالن‌های مانع» تنها نقش دفاعی علیه همان هواپیماها یافتند.
بنابراین ممکن است تعجب‌آور باشد که در عصری که صورت فلک از منظومه‌های ماهواره‌ای پر شده و پهپادها در همه‌جا هستند، نیروهای مسلح دوباره به سراغ بالن‌ها رفته‌اند. اما واقعاً چنین شده است.
این وسایل عمدتاً در دو نوع وجود دارند:
ایروستت‌ها (aerostats) و بالون‌های ارتفاع‌بالا.
ایروستت‌ها بالن‌های مهارشده‌ای هستند که در ارتفاع ۳ تا ۵ کیلومتری فعالیت می‌کنند.
آن‌ها علاوه بر ایفای نقش به‌عنوان سیگنال، می‌توانند سنسورهایی را برای شناسایی تهدیدات کم‌ارتفاع مانند موشک‌ها و پهپادهایی که از پوشش راداری معمولی عبور می‌کنند، حمل کنند. هزینه آن‌ها بسیار کمتر از هواپیماهای هشدار زودهنگام و کنترل هوابرد است و می‌توانند هفته‌ها بدون وقفه در آسمان باقی بمانند.
بازگشت فانوس‌های آسمانی
مهم‌ترین عامل در احیای علاقه به بالن‌ها، چین است.
در فوریه ۲۰۲۳، یک بالن عظیم چینی که بدنه‌ای به اندازه یک اتوبوس داشت و تجهیزات جاسوسی حمل می‌کرد، چندین روز بر فراز خاک آمریکا شناور بود تا سرانجام با شلیک جنگنده‌ای منهدم شد. چین همچنین در سال‌های اخیر بیش از صد بالن جاسوسی بر فراز تنگه تایوان به پرواز درآورده است.
برخلاف ایروستت‌ها، این بالن‌های ارتفاع‌بالا مهار نشده‌اند. آن‌ها در ارتفاع ۲۴ تا ۳۷ کیلومتری در لایه استراتوسفر شناور می‌مانند.
از آن‌جا که سیگنال‌های ارتباطی کوتاه‌برد به جذب پهپهاد حساس‌اند، از بالن راحت‌تر می‌توان آن‌ها را رصد کرد تا از فضا. ارتفاع پایین‌تر آن‌ها همچنین امکان تصویربرداری باکیفیت‌تر از سطح زمین را نسبت به ماهواره‌ها فراهم می‌کند. و برخلاف ماهواره‌ها که با سرعت از بالای منطقه عبور می‌کنند، بالن‌ها می‌توانند بر فراز یک ناحیه‌ی خاص معلق بمانند.
محدودیت‌ها همچنان ادامه دارد
هدایت بالن‌ها در ارتفاعات بالا، جایی که سرعت باد زیاد است، همچنان دشوار است.
منبع انرژی نیز محدودیت دیگری است. تجهیزات الکترونیکی بالن معمولاً با پنل‌های خورشیدی کوچک تغذیه می‌شوند که سطح پیچیدگی دستگاه‌ها را محدود می‌کند.
جنگ الکترونیک نیز می‌تواند ارتباطات این بالن‌ها را در معرض اختلال قرار دهد.
افزون بر این، سرنگونی بالن‌های جاسوسی بر فراز کشورهای خارجی معمولاً منجر به تنش دیپلماتیک می‌شود. همان‌گونه که آمریکا و چین تجربه کرده‌اند.
اما دست‌کم پیامدهای آن از سرنگونی هواپیمای جاسوسی کمتر است.
به نقل از : اقتصاد خبر
منبع: اکو ایران
