با افزایش نوسانات بازارهای مالی در ماه‌های اخیر، توجه سرمایه‌گذاران به بازار طلا، به‌عنوان یک دارایی امن، دوباره افزایش یافته است. در حالی‌که قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی در محدوده مشخصی نوسان می‌کند، قیمت طلا در ایران مسیری متفاوت و پرنوسان را طی می‌کند. این اختلاف چشمگیر نه تنها ناشی از قیمت جهانی، بلکه تحت تأثیر عوامل داخلی از جمله نرخ ارز، تورم، سیاست‌های پولی و تقاضای روانی است.
بازار جهانی طلا؛ نوسان در سایه سیاست‌های فدرال رزرو
در بازار جهانی طلا بیش از هر چیز تابع سیاست‌های پولی ایالات متحده، نرخ بهره و شاخص دلار است. در ماه‌های گذشته، به‌دلیل احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، قیمت طلا رشد نسبی را تجربه کرده و به محدوده‌ی ۲۳۵۰ دلار در هر اونس نزدیک شده است. اما این افزایش جهانی، تنها بخشی از داستان طلا در ایران را توضیح می‌دهد.
🇮🇷 بازار داخلی طلا؛ تأثیر مستقیم نرخ ارز
در ایران، قیمت طلا رابطه‌ی مستقیمی با نرخ دلار دارد. به‌عبارتی، هر تغییری در نرخ ارز بلافاصله روی قیمت سکه و طلای ۱۸ عیار تأثیر می‌گذارد. برای مثال:
| نوع طلا | قیمت در بازار ایران (تومان) | قیمت معادل جهانی (با دلار 60,000) |
|---|---|---|
| طلای ۱۸ عیار | حدود ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان | حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان |
| سکه بهار آزادی | حدود ۳۶ میلیون تومان | ارزش ذاتی جهانی حدود ۳۰ میلیون تومان |
این اختلاف نشان‌دهنده‌ی “حباب قیمتی” در بازار ایران است که می‌تواند ناشی از چند عامل زیر باشد:
📈 عوامل مؤثر بر تفاوت قیمت:
1. نوسانات شدید نرخ ارز
افزایش یا کاهش نرخ دلار به‌صورت لحظه‌ای، باعث تغییر در قیمت ریالی طلا می‌شود. در شرایطی که دلار روند صعودی دارد، حتی با کاهش قیمت جهانی، طلا در ایران گران می‌شود.
2. مالیات و اجرت ساخت
قیمت نهایی طلا در بازار داخلی شامل مالیات بر ارزش افزوده، اجرت ساخت و کارمزد صنف است که باعث می‌شود قیمت خرید طلا از قیمت جهانی بیشتر باشد.
3. ریسک‌های سیاسی و اقتصادی داخلی
تشدید تحریم‌ها، تغییرات بودجه‌ای و مسائل مربوط به واردات/صادرات می‌تواند انتظارات تورمی را افزایش داده و قیمت‌ها را دستخوش نوسان کند.
4. تقاضای روانی و رفتار هیجانی بازار
اخبار سیاسی یا اقتصادی می‌تواند منجر به هجوم مردم به خرید سکه و طلا شود و همین تقاضای ناگهانی، قیمت‌ها را فراتر از ارزش ذاتی‌شان افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری؛ آیا طلا در ایران بیش‌ازحد گران است؟
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت، قیمت طلا در ایران تنها بازتابی از بازار جهانی نیست. هرچند انس جهانی مسیر صعودی یا نزولی دارد، اما در ایران این مسیر با نوسانات نرخ ارز، انتظارات تورمی و سیاست‌های داخلی ترکیب می‌شود و در نتیجه، قیمت طلا بعضاً چند میلیون تومان بیش از ارزش واقعی آن تعیین می‌شود.
برای سرمایه‌گذاران، فهم این تفاوت‌ها اهمیت بالایی دارد؛ چرا که ورود به بازار طلا در ایران، علاوه‌بر تحلیل فنی، نیازمند شناخت عمیق‌تری از اقتصاد داخلی است.
پیشنهاد اقتصاد خبر
اگر قصد سرمایه‌گذاری در طلا دارید، بهتر است حباب سکه و طلا را هم بررسی کنید و صرفاً بر اساس قیمت جهانی تصمیم‌گیری نکنید. همچنین بررسی هم‌زمان نرخ دلار و سیاست‌های دولت می‌تواند دید بهتری از آینده بازار به شما بدهد.
وب‌سایت خبری اقتصاد خبر در گزارش‌های پیشین خود نیز به این نکته اشاره کرده بود که تحلیل قیمت طلا بدون درنظر گرفتن متغیرهای داخلی، تحلیل ناقصی است و سرمایه‌گذاران باید به عوامل چندبعدی توجه کنند.
